De Staart als schuillocatie
16 okt 2020
De Staart is een hooggelegen, buitendijks gebied van Dordrecht. De hoge ligging, vlakbij de stad enerzijds en de natuur van de Hollandse Biesbosch anderzijds, maakt het tot een interessant gebied met veel potentie. Vanuit meerdere invalshoeken.
Bijvoorbeeld uit het oogpunt van waterveiligheid. In geval van overstroming van lagere gedeeltes van Dordrecht kan De Staart dienen als opvanglocatie voor geëvacueerde Dordtenaren. Met de alsmaar stijgende zeespiegel zijn dit scenario’s waar we nu al naar kijken. Maar de wijk is ook uniek gelegen tussen de historische stad Dordrecht, omringd door water en grenzend aan het beschermde natuurgebied Nationaal Park De Biesbosch. En dat maakt het tot een aantrekkelijke plek om te wonen. Kortom: een uitdaging op het snijvlak van waterveiligheid, ruimtelijke ontwikkeling, bereikbaarheid en natuurontwikkeling. Iets wat om een integrale aanpak vraagt.
Europees Interreg project C5a
Over dit vraagstuk buigen experts zich in het kader van het Europese Interreg-project C5a. C5a ontwikkelt een integrale aanpak voor klimaatadaptatie in zeven case studies. In de case study ‘De Staart’ werkt de gemeente Dordrecht samen met Rijkswaterstaat en de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam (IABR). Afgelopen periode vond een serie workshops plaats om tot een toekomstvisie voor De Staart te komen. Dat gebeurde onder de noemer ‘Waterveiligheid als hefboom voor duurzame gebiedsontwikkeling’. Wat is er nodig om De Staart in te richten als grootschalige schuillocatie voor als Dordrecht bedreigd wordt door overstromingen?
Integrale oplossing
Een belangrijk aspect voor de ontwikkeling en leefbaarheid van het gebied is: bereikbaarheid. Welke infrastructuur kan beschikbaar blijven tijdens een overstroming? Een betere ontsluiting van het gebied draagt ook bij aan het beleven van de natuur, en daarmee ook aan de natuurontwikkeling. In te toekomst moeten wonen, werken (industrie), recreëren en natuur allemaal een plek krijgen op De Staart. Een integrale oplossing behoort zeker tot de mogelijkheden, was de conclusie van de deelnemers aan de workshop. Wel is het een voorwaarde dat de vervuilde grond en bijbehorende milieuproblematiek eerst worden opgelost.
Mobiliteit
In de workshop werd er ook gekeken naar aspecten als zeespiegelstijging en veranderingen in mobiliteit. Verschillende scenario’s, trends en ontwikkelingen spelen hierbij een rol. Denk bijvoorbeeld aan deelmobiliteit (van bezit naar gebruik van vervoersmiddelen). En de e-bike en step als vormen van individuele mobiliteit.
Er waren tijdens de workshop drie tafels: Natuurontwikkeling, Waterveiligheid en Ruimtelijke ontwikkeling/bereikbaarheid. Aan de tafels keken de deelnemers naar twee scenario’s: beschermen gesloten en beschermen open. De Beschermen-gesloten variant houdt in dat heel Nederland permanent is afgesloten van zee. Rivieren worden dan met grote gemalen afgepompt in de Noordzee.
Natuurontwikkeling
De deelnemers aan de tafel Natuurontwikkeling stelden dat het scenario van beschermen gesloten een groot effect heeft op de natuur. Want dan verdwijnen onmiddellijk de getijden. Bij een beschermen open scenario gaan de veranderingen in de natuur geleidelijk. Pas bij een zeespiegelstijging van 2 meter overstromen de graslanden en verdwijnen de oevers. Daarom moeten we nu al kijken naar kenmerkende natuurwaarden die we willen behouden.
Waterveiligheid
Als het op waterveiligheid aankomt, is het evacuatieprobleem in het scenario ‘beschermen gesloten’ bijna weg. Want er zullen dan geen overstromingen uit zee meer zijn. Bij het scenario ‘beschermen open’ blijft De Staart juist wel belangrijk als evacuatiegebied.
Bereikbaarheid
Om ruim baan te geven aan nieuwe vormen van mobiliteit zagen deelnemers aan de tafel Ruimtelijke ordening/bereikbaarheid investeren in een water-robuuste fietsboulevard als cruciaal. Ook moet er een goede verbinding zijn met openbaar vervoer en stations op De Staart. Temeer omdat de auto naar verwachting uit het stadsbeeld zal verdwijnen.
Uit oogpunt van zowel waterveiligheid als het grondvervuilingsprobleem zouden publieke gebieden op De Staart alvast een meter opgehoogd kunnen worden.
Er is veel enthousiasme onder de deelnemers aan de workshop. Graag geven ze hier een vervolg aan, waarin ze de opgehaalde inzichten vertalen in beleid en concrete projecten.